Hôm qua đọc thư của một bạn đọc ở nhà anh Châu, với ý kiến rất hay là muốn được biết cuộc sống của Úc hoặc những nước tự do khác như thế nào. Mình ở Nauy mới 9 năm nhưng cũng đủ để yêu đất nước này như quê hương thứ hai của mình. Xin mạn phép được kể với các bạn một số điều mình cảm nhận nơi đây.
Hệ thống chính trị ở Nauy thì cũng gần giống như Danmark (cái này anh Châu có đăng hôm qua nên mình không đề cập đến nữa).
Những người mới qua như mình 9 năm về trước đều được gọi đi khám sức khỏe miễn phí để họ xem mình có mang bịnh lây nhiễm gì không, mục đích là điều trị ngay nếu có.
Mỗi người ngoại quốc vào cũng sẽ được học 500 giờ tiếng Nauy miễn phí. Sau đó có thể trả tiền học hoặc có những khóa học miễn phí khác do sở tìm việc hoặc các tổ chức khác tài trợ. Họ cũng tạo điều kiện cho những người có con nhỏ bằng cách tổ chức những khóa học trong khi họ có người giữ con cho mình.
Đặc biệt họ có trường dành cho những người lớn tuổi ( qua lứa tuổi trung học ở trường công), muốn theo học đại học hoặc cao đẳng hoặc cao hơn nữa. ban ngày cũng có mà ban đêm cũng có. Mình cũng theo học ở đây vì cho dù có bằng đại học ở VN, mình vẫn phải học ngôn ngữ và học lại một số môn khác tùy nghành học mình sắp chọn. Điều đáng nói là nếu bạn chưa đi làm hoặc làm bán thời gian, bạn sẽ được mượn tiền học và một số tiền học bỗng đủ để bạn chi dùng mỗi tháng.( tiền học thì chỉ đóng một khoản phí rất nhỏ bằng ba tô phở thôiJ) Tiền mượn này bạn sẽ trả lại từ từ khi nào bạn có công ăn việc làm, nếu thất nghiệp thì sẽ được hoãn lại không tính lãi xuất. Và nếu chẳng may bạn qua đời thì tiền mượn học sẽ được xóa bỏ mà không chuyển qua bất cứ người thân nào của bạn. Nên đa số con cái bên này 18 tuổi trở lên đều tự lập được, cha mẹ không phải chạy xất bất xang bang lo tiền con đi học như ở mình.
Hệ thống giáo dục bên này cũng khác hẳn VN. Mọi trẻ em đều có quyền đi học như nhau. Và chương trình giáo dục từ lớp 1 đến lớp 9 là bắt buộc. Mọi trẻ em đều phải đến trường. Và hoàn toàn miễn phí từ tiền học đến sách vở. Ngay cả những chi phí như đi tham quan viện bảo tàng, thăm nông trại, đi xem kịch của các em đều được nhà trường tài trợ. Năm ngoái con gái mình vào lớp một ( 6 tuổi) mình đến dự buổi tựu trường và rất cảm động khi thầy hiệu trưởng gọi tên từng em, bắt tay và trao cho các em mỗi em một đóa hoa hướng dương. Trẻ em được tôn trọng ngay từ khi còn rất nhỏ. Và được giáo dục từ chuyện bỏ rác vào thùng, rửa tay trước khi ăn, đến việc ra đường dừng lại trước đỏ…Mình rất ngạc nhiên ngay trong buổi đầu trao đổi giữa phụ huynh và học sinh thì cô giáo đã hỏi mình là : ”bạn muốn con gái bạn được giáo dục thế nào? ”, ” về mặt tôn giáo ra sao?”, …. Ngay chuyện giáo dục họ cũng đã rất tôn trọng quan điểm của mỗi cá nhân rồi. Cách giáo dục cũng khác hẳn. Như con gái mình, học về nấm sẽ có một buổi ra rừng xem nấm, phân biệt từng loại.Học về thú vật, được đi thăm nông trại, và tự làm một cuốn sách về con vật mình yêu thích. Tất cả các tôn giáo các em đều được học qua.
Khi mình đi học tiếng Nauy, mình cũng bỡ ngỡ khi cô giáo cho đề tài làm bài luận toàn là những vấn đề xã hội. Chẳng hạn hỏi ”Bạn nghĩ gì về hình phạt tử hình? Cái nào bạn cho là đúng, cái nào sai?” Có nên có hay không? ( Nauy chưa có hình phạt này) ( ở VN, mình nhớ làm bài luận toàn phân tích thơ văn là chính, có được hỏi về những vấn đề mang tính xã hội, chính trị đâu, hic, qua đây phải ”tư duy” để tìm hiểu mọi vấn đề, không còn được trở thành một học sinh ”bị động” chỉ biết nhận kiến thức nữa;-)) . Đặc biệt học sinh từ lớp 1 tới lớp 5 không phân chia thứ hạng và điểm như hệ thống giáo dục VN tuy các em có trình độ tiếp thu cao hơn các bạn cùng lứa cũng được xếp riêng vào một lớp cho phù hợp, các em yếu thì được
kèm thêm giờ. Những em có bịnh bẩm sinh chậm biết viết biết đọc, được vào các trường đặc biệt có giáo viên chuyên tâm lý dạy. Những lớp đặc biệt này nhiều khi chỉ một thầy một trò….
Gác hệ thống giáo dục qua một bên. Bây giờ nói về sức khỏe. khi mình mang bầu con gái là đã được kiểm tra định kỳ, theo dõi rất thường xuyên ( hoàn toàn miễn phí). Con gái mình bị di ứng thức ăn, nổi mủ mấy năm trời, đi bác sĩ nhà thương đều không tốn một cắc nào. Còn được nhà nước hỗ trợ sữa đặc biệt vì không uống được sữa thường, cấp thêm tiền cho những chi phí liên quan đến bịnh của bé như phải mua thức ăn đặc biệt, mua thuốc bôi, thời giờ mình chăm sóc con nhiều hơn,...vân vân. Trẻ em bên này từ 0 tới 16 tuổi được theo dõi sức khỏe, chích ngừa và các dịch vụ y tế đều hoàn toàn không phải trả đồng nào, cả nha sĩ cũng vậy.
Chắc các bạn thắc mắc qua lứa tuổi đó thì sao? Bên này, người dân đi làm đóng thuế cho nhà nước, nhà nước có trách nhiệm lo cho dân- không chỉ những người có đi làm hay đang đi làm mà tất cả những người dân. Đau bịnh , đi bác sĩ, nhà thương, nhà nước lo hết. mình chỉ phải trả một lệ phí rất nhỏ gọi là ”egenandel”, như là tiền làm giấy tờ thôi. Còn phí phẫu thuật cũng như chi phí khác thì không phải lo gì hết. ( thấy ở VN mỗi lần có người thân đi mổ, cầm hóa đơn viện phí mà mình với mức lương bên này còn thấy chóng mặt, làm sao người dân nghèo trong nước có tiền nằm viện????) . Mẹ chồng mình năm nay 90 tuổi, đi lại khó khăn nên mỗi năm đều được cấp giấy đi xe taxi miễn phí ( nhà nước trả tiền). Họ cấp luôn xe đẩy cho dễ đi lại, cho người mỗi tuần vào hai ba ngày để giúp nếu gđ có nhu cầu.
Tất cả mọi người dù có đi làm hay không đi làm khi về hưu đều được nhận tiền hưu. Nhà nước quy định mức lương hưu tối thiểu đủ lo cho đời sống. Mọi người cho dù cả đời không đi làm đều được hưởng lương hưu này, nếu đi làm nhiều năm, lương cao thì mức lương hưu sẽ theo đó cao hơn.
Còn nếu bạn đang đi làm mà thất nghiệp hoặc bị sa thải thì được hưởng lương thất nghiệp trong vòng hai năm, sau đó nếu vẫn chưa tìm được việc thì xin an xin xã hội trợ cấp để sống.
Những người bịnh thì có lương bịnh, nếu bịnh kinh niên không làm việc được thì cũng được ăn tiền bịnh cho tới lúc lãnh hưu. Đặc biệt nếu bạn đang đi làm, mà vì lý do bịnh phải nghĩ việc tạm thời thì chủ hãng không được phép sa thải bạn vì lý do này.
Một điều hay nữa là trong lúc ăn lương thất nghiệp hoặc lương bịnh sở tìm việc có các khóa học nhằm tạo cho bạn điều kiện học thêm nghề hoặc đổi nghề nếu bạn muốn ( đi học không đóng tiền mà còn được phát lươngJ)
Cái mình khoái nhất chắc chắn là quyền tự do ngôn luận ở đây. Bạn thấy ai đó làm sai, cho dù là thủ tướng vẫn có thể lên tiếng chỉ trích, đề nghị mà không bị ai khoát cho cái danh từ ”phản động” như ở VN. Báo trí, truyền hình ở đây không là công cụ của nhà nước mà là công cụ của người dân. Bất cứ nhà chính trị nào, cơ quan nào, cá nhân nào làm sai luật là họ lên tiếng ngay. Ngay hôm qua đây thôi mình coi ti vi thì một anh gốc Pakistan lên tiếng trên báo chỉ trích chính phủ có chính sách không được công bằng lắm với các nhóm người ngoại quốc, thì anh ta được mời ngay lên tivi thảo luận thẳng với các vị có liên quan đến chính sách này. Nước mình có được vậy không?
Mà chế độ đa đảng ở đây thấy cũng phục ghê. Trong chính trường, hội thảo, lên tivi họ thảo luận, thậm chí cãi nhau rất hăng, gay gắt về những lập trường khác nhau, nhưng bước ra ngoài phòng họp vẫn vui vẻ, ”hòa thuận” với nhau. Và vẫn chung sức làm việc chung vì trong quốc hội gồm nhiều Đảng khác nhau cùng làm việc.
Mới đây nhất hội người Việt bên này không đồng tình với thái độ của thủ tướng đương thời Jens Stoltenberg, chúng tôi cũng lên tiếng thẳng trên báo, và văn phòng thủ tướng cũng phúc đáp trên báo chí công khai. Và rất nhiều chính trị gia bạn cũng có thể bắt gặp họ trên xe buýt, xe điện, đi chung chuyến với bạn mà không gây ra sự chú ý xung quanh vì bên này mọi người đều bình đẳng như nhau.
Công an thì khỏi nói rồi, ở đâu có công an đứng ở đó bạn cảm thấy được bảo vệ và an toàn chớ không như ở nước mình, nhiều khi thấy mặt mấy anh công an là trong bụng tự hỏi ”không biết chuyện gì nữa đây??”. Công an bên này có nhiệm vụ bảo vệ người dân chớ không hiếp đáp dân như vụ Tam Tòa hay Bát Nhã cho chúng ta thấy. Đi làm giấy tờ bên này cũng thấy vui, dược tôn trọng, đối đãi tử tế, chả phải như ở VN, đi làm giấy tờ cứ như đi năn nỉ hay nhờ vả gì công an hông bằng.
Mình thích Nauy nữa là họ rất có ý thức trong việc bảo vệ môi trường và chống sự ô nhiễm. Có cái hồ gần chỗ mình ở, quanh năm lúc nào cũng đầy nước, hè năm nay tới thì thấy nước bị cạn và mấy anh sở cứu hỏa đang hì hục lặn tìm. Hỏi ra mới biết họ tìm xem nguyên nhân Tại sao hồ bị cạn, bị nứt từ đáy hồ chăng…. Không hcir hồ này mà các hồ nước ở Oslo nơi mình đang sống được nhà nước bảo vệ rất kỹ, họ kiểm tra nước mỗi mùa, xem có bị ô nhiễm không? Nếu có thì tại sao và làm sạch ngay. Gần những khu dân cư họ còn tạo những hồ nước và bãi biển nhân tạo cho dân giải trí. Khác với Mỹ mọi người hầu như dùng xe hơi thì Nauy họ thích hệ thống xe điện và buýt vì hạn chế được sự ô nhiễm cho môi trường.
Trời ơi, viết mới nhiêu đây mà thấy dài dữ. Thôi dừng đây, bạn nào cần biết thêm điều gì hay có thắc mắc gì về Nauy thì liên hệ, mình trả lời thêm vậy nha.
Tony: Tự nhiên đi Tony, em thích là chị càng vui. Quên nói, sinh con được nghỉ 10 tháng với mức lương 100%, 12 tháng với mức lương 80%. Những người không đi làm thì được tặng cho một số tiền khoảng 6000 USD để mua sắm dụng cụ cho bé:-). Tha hồ sinh Tony há:-)
tẤT CẢ NHỮNG GÌ MÌNH VIẾT THEO SUY NGHĨ CỦA MÌNH, KO NẮN NÓ, TRAO CHUỐT, MÀU MÈ GÌ THÊM LÀ ĐỀU ĐẠT CẢ. Chỉ thêm những gì mình muốn cho thấy sự so sánh mà thôi, bài này là chân thật, mộc mạc, như bài của anh Châu thôi, nghĩ sau viết vậy, 10/10 đó, chân thành là top rồi, Thân ái, Chau Xuan Nguyen
Tony: Tự nhiên đi Tony, em thích là chị càng vui. Quên nói, sinh con được nghỉ 10 tháng với mức lương 100%, 12 tháng với mức lương 80%. Những người không đi làm thì được tặng cho một số tiền khoảng 6000 USD để mua sắm dụng cụ cho bé:-). Tha hồ sinh Tony há:-)
Ở VN sinh con được nghỉ 4 tháng, 4 tháng mà bỏ con đi làm, ai đành. Vậy là nghỉ thêm nữa, không có lương, nhiều khi còn bị cho nghỉ luôn.
Tony: Tự nhiên đi Tony, em thích là chị càng vui. Quên nói, sinh con được nghỉ 10 tháng với mức lương 100%, 12 tháng với mức lương 80%. Những người không đi làm thì được tặng cho một số tiền khoảng 6000 USD để mua sắm dụng cụ cho bé:-). Tha hồ sinh Tony há:-)
bởi vậy, em mới nói, đời rất công bằng. người tốt thì sẽ đc ở nơi tốt thôi hihihi còn như em chắc ở VN suồt đời
ủa, mà sao dân ở đó làm piếng đẻ wá ha hihihi rồi chừng nào anh chị mới... mần thêm đứa nữa? :">
Nauy có nguồn thu rất lớn từ cá hồi xuất khẩu. Nhưng việc đánh bắt rất được bảo vệ, chẳng hạn trong thời kỳ cá mang trứng thì không được đánh bắt. Cá còn quá nhỏ cũng vậy. Họ bảo vệ để tất cả các giống cá không bị tuyệt chủng. Ở chỗ chỉ có một cái đảo gọi là Gresholmen có rất nhiều thỏ hoang. đảo này có một loại cỏ mà mấy chỗ khác không có, khổ cái mấy em thỏ lại thích ăn cỏ này, mà họ nhà thỏ sinh sản lại rất nhanh nên thành ra để bảo tồn giống cỏ họ cũng phải diệt bớt loài thỏ hoang ở đây ( họ không ăn thịt thỏ) .
bởi vậy, em mới nói, đời rất công bằng. người tốt thì sẽ đc ở nơi tốt thôi hihihi còn như em chắc ở VN suồt đời
ủa, mà sao dân ở đó làm piếng đẻ wá ha hihihi rồi chừng nào anh chị mới... mần thêm đứa nữa? :">
Chào người bạn tony của tôi, Vâng, chúng tôi biết các bạn have a raw deal (bạc đãi) nên chúng tôi tranh đấu cho nhân quyền cho các bạn đấy, chúng tôi ko rảnh mà làm chuyện này nếu ko thấy nó có lợi cho 85 triệu đồng bào VN. Phải có tự do dân chủ trước, rồi dc quyền chọn người tài như bạn tony đây của tôi để Manage the economy bằng thực tài Business admin của bạn, những marketting tools, những strategies v.v..thợ thiến heo và y tá chiến trường ko hiểu dc đâu bạn àh, đây là global economy, CPI, GDP, Interest rate, money supplied, budgetary Policy v.v.. Thân ái, Chau Xuan Nguyen
Anh Châu trả lời Tony hộ rùi đó:-). Việt Nam cũng sẽ tốt nếu có lãnh đạo giỏi cỡ ...Tony chẳng hạn:-). Vì đi ra ngoài thấy nước người ta trước đây không lâu cũng nghèo như mình mà bây giờ tốt vậy nên ai cũng mong nước mình thay đổi để đạt được đời sống như các nước này nè:-). Còn vụ sinh đẻ là tại thích đi chơi, hổng thích có nhiều con:-) . Một đứa thui Tony;-)
Chào em CHL, Na Uy có săn cá voi và ăn thịt (anh Dũng chưa dám ăn, nhưng nghe nói ngon hơn thịt bò). Tuy nhiên việc săn bắt cá voi có quy định số lượng. Ngư dân nào vi phạm thì bị phạt nặng.
Điều tôi muốn chia sẻ là bài viết của Út Minh không nhằm đề cao đời sống thoải mái nơi mình định cư (Na Uy có nhiều tài nguyên như dầu hỏa, hải sản, rừng cây..., và dân số ít, khoảng 5 triệu), nhưng muốn đề cập đến một thể chế dân chủ đa đảng.
Tôi có 20 năm trưởng thành ở Miền Nam, 4 năm thấm thía "thiên đường cộng sản", và gần 30 năm tại Na Uy, nếu bạn hỏi tôi: Thể chế chính trị nào tôi chọn lựa. Tôi không phải suy nghĩ nhiều và câu trả lời là: Có thể trong tương lai, một thể chế chính trị khác nhằm phục vụ nhân loại hưởng được những điều tốt lành nhất, nhưng trong lúc này, chỉ có thể chế dân chủ đa đảng mới đưa con người đến đích hạnh phúc, ấm no thật sự.
Nghe nói mấy nước Bắc Âu, Na Uy, Thụy Điển, Đan Mạch là những nước xã hội chủ nghĩa đúng nghĩa :). Mây nghe kể chuyện, cũng có lần coi phóng sự dài trên tivi đó về Thuỵ Điển rất hay, rất thích.... Mà chỉ ngại lạnh thôi hiii. À quên M mới có cô bạn sang Oslo làm việc đó, làm cho ngân hàng trung ương. Chắc cổ bắt đầu làm từ hôm qua. Hôm nào kể tiếp chuyện Na Uy nha Minh.
@mẹ Nấm: chị hiểu tâm trạng em lắm. chỉ mong nước mình cũng mau bằng nước họ để lớp con cháu mình cuộc sống được tốt hơn. Muốn nhiêu đó thôi mà sao khó quá em nhỉ!
@chị May N: Chữ dân chủ em thật sự được học khi sống ở đây. Càng xót xa thêm cho những gì mình được học, được biết khi ở quê nhà. em thấy chính phủ mình cứ lấy cớ đa đảng sinh ra bạo động, nhưng cứ nhìn Nauy, Danmark, Thuỵ Diển. Họ có thể chế đa đảng nhưng vô cùng bình yên. Và họ lo cho dân theo đúng nghĩa chớ không trên sách vở như "tả đang". Bạn của chị qua làm việc hay định cư luôn? chắc có nhiều chuyện để kể về Nauy cho chị Mây nghe lắm:-). Bên này chỉ có mỗi thời tiết là đáng ngại thôi. Mùa đông lạnh và dài.
Ở VN sinh con được nghỉ 4 tháng, 4 tháng mà bỏ con đi làm, ai đành. Vậy là nghỉ thêm nữa, không có lương, nhiều khi còn bị cho nghỉ luôn.
Ở đây sau 1 năm nghĩ sinh mình vẫn có thể xin nghĩ thêm không ăn lương, nếu luật chưa thay đổi và chị nhớ không lầm thì là 2 năm. Nhưng chủ hãng không được quyền sa thải, nghĩ xong mình vẫn còn việc để quay lại. Lúc sinh bé Vi chị đang đi học, chưa đi làm nên không có lương, chỉ có trợ cấp trước khi sinh. Nhưng đủ sống với đầu lương của ông xã chị và tiền mượn học. Bé Vi được hai tháng tuổi chị cũng đi học một tuần mấy tiếng lại rồi ( học lớp tối nên ông xã chị trông con)
Nghe nói mấy nước Bắc Âu, Na Uy, Thụy Điển, Đan Mạch là những nước xã hội chủ nghĩa đúng nghĩa :). Mây nghe kể chuyện, cũng có lần coi phóng sự dài trên tivi đó về Thuỵ Điển rất hay, rất thích.... Mà chỉ ngại lạnh thôi hiii. À quên M mới có cô bạn sang Oslo làm việc đó, làm cho ngân hàng trung ương. Chắc cổ bắt đầu làm từ hôm qua. Hôm nào kể tiếp chuyện Na Uy nha Minh.
Chào em CHL, Na Uy có săn cá voi và ăn thịt (anh Dũng chưa dám ăn, nhưng nghe nói ngon hơn thịt bò). Tuy nhiên việc săn bắt cá voi có quy định số lượng. Ngư dân nào vi phạm thì bị phạt nặng.
Chơi luôn anh, sợ gì, người ta ăn được mình ăn được, ăn cho biết, hờhờ
Hôm tiệc cưới người cháu cùa bà xã anh Dũng, món khai vị có thịt cá voi. Anh Dũng không rờ vào không phải vì không biết ăn, mà nghĩ tới một ngày lỡ bị rớt xuống biển, không có cá voi giúp đưa vô bờ vì trong máu của anh Dũng có chất cá voi, he he!
chao chi, em la 1 giao vien cua truong Dai hoc Hai Phong dang muon sang hoc Master ve ngon ngu tai Na Uy, em rat muon tim hieu ve thoi tiet o day, em nghe noi la rat lanh dung ko a? em cam on nhieu
Mùa đông Na Uy thì lạnh, nhưng mặc áo ấm đầy đủ, thì không còn lạnh đâu. Có điều là mùa đông thì hơi buồn (nhưng người buồn thì cảnh có vui đâu bao giờ). Ngược lại, mùa hè rất ấm và vui nhộn hơn rất nhiều.
Xin lỗi bạn Mỹ Linh, hôm nay mới đọc được comments của bạn. Thời tiết Nauy như anh Dũng nói đó từ tháng 10 đến tháng 4 thì thường là...tuyết. Rất lạnh nhưng chia ra bốn mùa rất đẹp. NẾu MyLinh qua đây thì mang nhiều áo ấm theo, chuyện nóng lạnh thành chuyện...nhỏ thôi:-). Chúc Linh sẽ thành công nhé. Mến
Anh Tonny oi! E co van de muon hoi a,e lay chong cung o ben nauy,nhung trong tinh canh cua e la,chong e o ben nauy da co vo va bao lanh vo o vn qua duoc 5 nam roi va cung da co quoc tich nhung con dang cho xoa bo quoc tich viet nam,va chong e cung da ke cho e nghe la doi vo truoc xoa quoc tich viet nam,thi moi bat dau lam giay to bao lanh e qua,nhung luc khoang thoi gian dang doi nay chong e da nap don li than roi,va doi het nam nay la chinh thuc li di,e muon hoi a la trong li than thi vo truoc cua chong e co bi ve nuoc ko a, e thay bang khoang ko biet nhu the nao?e ko hieu ve luat nauy lam,mong a biet va giai thich dum e nha,cam on a truoc
Dzậy, chị có dzề Dziệt Nam nữa hong ? Hay ở thiên đường thích hơn ? :( 
